ប្រែសម្រួល៖ ស-សម្បត្តិ

វ៉ាស៊ីនតោន៖ ផែនការ «ពន្ធគយតបស្នង» របស់ប្រធានាធិបតី Donald Trump លើដៃគូពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងជំរុញឱ្យមានការចរចាជាច្រើន ដែលអាចនាំឱ្យមានការកាត់បន្ថយពន្ធ – ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគព្រមានថា វាក៏មានហានិភ័យនៃការសងសឹកដ៏ឈឺចាប់ផងដែរ។

«នេះគឺសម្រាប់គ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ ហើយជាមូលដ្ឋាន នៅពេលពួកគេប្រព្រឹត្តមកលើយើងដោយយុត្តិធម៌ យើងក៏ប្រព្រឹត្តចំពោះពួកគេដោយយុត្តិធម៌ដែរ» នេះជាការថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានរបស់លោក Trump។

តើផែនការរបស់គាត់មានព័ត៌មានលម្អិតអ្វីខ្លះ ហើយតើវាអាចនាំមកនូវផលវិបាកអ្វីខ្លះ?

• តើពន្ធគយតបស្នងគឺជាអ្វី?

ពន្ធគយគឺជាពន្ធដែលត្រូវបានដាក់លើទំនិញនាំចូលពីប្រទេសផ្សេង។

ចំពោះពន្ធគយតបស្នង – ក្នុងអំឡុងពេលឃោសនាបោះឆ្នោត លោក Trump បានសន្យាថា៖ «ភ្នែកត្រូវស្មើភ្នែក ពន្ធគយត្រូវស្មើពន្ធគយ ចំនួនដូចគ្នាបេះបិទ»។

«វាមិនសំខាន់ទេថាជាគូប្រជែងយុទ្ធសាស្ត្រដូចជាចិនកុម្មុយនិស្ត ឬសម្ព័ន្ធមិត្តដូចជាសហភាពអឺរ៉ុប ជប៉ុន ឬកូរ៉េ» មន្ត្រីសេតវិមានម្នាក់បានប្រាប់អ្នកកាសែតកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ (ថ្ងៃទី១៣ ខែកុម្ភៈ)។

«ប្រទេសទាំងនោះកំពុងឆ្លៀតឱកាសយកផលប្រយោជន៍ពីយើងតាមវិធីផ្សេងៗគ្នា ហើយប្រធានាធិបតីចាត់ទុកនេះថាជាការខ្វះខាតពាណិជ្ជកម្មតបស្នង» មន្ត្រីរូបនោះបានបន្ថែម ដោយសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ។

ពន្ធគយតបស្នងអាចមានន័យថាការដំឡើងអត្រាលើការនាំចូល ដើម្បីឱ្យស្របទៅនឹងកម្រិតដែលប្រទេសផ្សេងអនុវត្តលើផលិតផលអាមេរិក ហើយមន្ត្រីបាននិយាយថា ពន្ធនឹងត្រូវបានដាក់តាមប្រទេសនីមួយៗ។

ប៉ុន្តែក្រៅពីការពិចារណាលើអត្រាពន្ធគយដែលប្រទេសផ្សេងដាក់លើទំនិញអាមេរិក ផែនការរបស់លោក Trump នឹងក៏ត្រូវពិនិត្យមើលកត្តាមិនមែនពន្ធគយដូចជាពន្ធលើតម្លៃបន្ថែម (VATs) ផងដែរ។

• តើពន្ធគយនឹងត្រូវដាក់នៅពេលណា?

បច្ចុប្បន្ន អនុស្សរណៈរបស់លោក Trump ស្នើឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្ម និងតំណាងពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក ដោយពិគ្រោះយោបល់ជាមួយប្រធានរតនាគារ និងអ្នកផ្សេងទៀត សិក្សាបញ្ហានេះ និងស្នើដំណោះស្រាយ។

បេក្ខជនរដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្មរបស់លោក Trump គឺលោក Howard Lutnick បាននិយាយកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា ពន្ធគយអាចចាប់ផ្ដើមនៅថ្ងៃទី២ ខែមេសា បន្ទាប់ពីការសិក្សាអំពីបញ្ហានេះត្រូវបានបញ្ចប់។

មន្ត្រីសេតវិមានបានប្រាប់អ្នកកាសែតថា រដ្ឋបាលនឹងចាប់ផ្តើមដោយត្រួតពិនិត្យប្រទេសដែលមានឱនភាពពាណិជ្ជកម្មខ្ពស់បំផុត ឬមានវិសមភាពធ្ងន់ធ្ងរបំផុតជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។

ដំណើរការនេះអាចចំណាយពេលរាប់សប្តាហ៍ ឬរាប់ខែ ហើយពន្ធគយអាចត្រូវបានអនុវត្តក្រោមអាជ្ញាធរផ្លូវច្បាប់ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងសន្តិសុខជាតិ ពាណិជ្ជកម្មមិនយុត្តិធម៌ ឬអំណាចសេដ្ឋកិច្ចបន្ទាន់។

«រហូតមកដល់ពេលនេះ វាហាក់ដូចជាការអញ្ជើញឱ្យចរចាច្រើនជាង» នេះជាសម្ដីរបស់អ្នកស្រី Christine McDaniel អ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅមជ្ឈមណ្ឌល Mercatus។

• តើនរណាខ្លះអាចរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំង?

ពន្ធគយតបស្នងអាចបើកផ្លូវឱ្យមានការដំឡើងពន្ធគយយ៉ាងទូលំទូលាយលើសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដែលមានពន្ធខ្ពស់លើផលិតផលអាមេរិក នេះបើតាមការរំពឹងទុករបស់អ្នកវិភាគ JPMorgan។

សេតវិមានបានយោងដល់ប្រទេសដូចជាប្រេស៊ីល និងឥណ្ឌា នៅពេលប្រកាសផែនការពន្ធគយចុងក្រោយនេះ។

វាបានចង្អុលបង្ហាញថា ពន្ធគយអេតាណុលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកមាន ២,៥ ភាគរយ ខណៈដែលប្រេស៊ីលគិតថ្លៃ ១៨ ភាគរយលើការនាំចេញអេតាណុលរបស់អាមេរិក។

មន្ត្រីក៏បានគោលដៅទៅលើសហភាពអឺរ៉ុបផងដែរ ទាក់ទងនឹងពន្ធគយ ១០ ភាគរយលើការនាំចូលរថយន្ត ធៀបនឹងពន្ធ ២,៥ ភាគរយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក – ហើយលោក Trump បានហៅសហភាពអឺរ៉ុបថា «សាហាវព្រៃផ្សៃដាច់ខាត» ក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម។

ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគបានចង្អុលបង្ហាញថា សហរដ្ឋអាមេរិកមានពន្ធគយខ្ពស់ជាងលើផលិតផលផ្សេងទៀត ដូចជារថយន្តដឹកទំនិញស្រាល។

• តើមានផលវិបាកស្មុគស្មាញអ្វីខ្លះ?

ការប្រើប្រាស់ពន្ធគយតបស្នងដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាមិនមែនពន្ធគយ ដូចជា VATs អាចបង្កើនអត្រាពន្ធគយប្រសិទ្ធភាពជាមធ្យមគួរឱ្យកត់សម្គាល់ នេះបើតាមការនិយាយកន្លងមករបស់អ្នកវិភាគ Goldman Sachs។

អ្នកវិភាគនៅមូលនិធិពន្ធបានកត់សម្គាល់ថា «VATs ត្រូវបានកែតម្រូវតាមព្រំដែន មានន័យថាពួកគេបង្វិលពន្ធលើការនាំចេញ និងដាក់ពន្ធលើការនាំចូល»។

«ទោះបីជាមានការលេចចេញនូវការឧបត្ថម្ភធនការនាំចេញ និងការដាក់ទោសទណ្ឌលើការនាំចូលក៏ដោយ VAT ដែលកែតម្រូវតាមព្រំដែនគឺមានលក្ខណៈអព្យាក្រឹតផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម» ពួកគេបាននិយាយនៅក្នុងរបាយការណ៍កាលពីថ្ងៃពុធ។

នេះអាចបង្កភាពស្មុគស្មាញក្នុងការចរចា។

លោក Maurice Obstfeld អ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅវិទ្យាស្ថានសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ Peterson (PIIE) បានព្រមានថា ប្រទេសផ្សេងទៀតអាចសងសឹក ប្រសិនបើលោក Trump បង្កើនពន្ធផ្សេងៗ។

«កាន់តែមានប្រទេសធំៗសងសឹក កាន់តែមានប្រទេសផ្សេងទៀតល្បួងចូលរួម» គាត់បានប្រាប់ AFP។

ការដំឡើងពន្ធគយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកក៏នឹងបណ្តាលឱ្យមានការចំណាយខ្ពស់ជាងមុនសម្រាប់អ្នកនាំចូលផងដែរ។

• តើគោលដៅគឺជាអ្វី?

លោក Obstfeld នៃ PIIE បាននិយាយថា គោលនយោបាយរបស់លោក Trump ហាក់ដូចជាមានគោលបំណងឱ្យប្រទេសនានា «រើសអើងដើម្បីផលប្រយោជន៍សហរដ្ឋអាមេរិក»។

«សន្មតថាប្រេស៊ីលបន្ថយពន្ធគយរបស់ខ្លួនលើរថយន្តអាមេរិក ប៉ុន្តែរក្សាពន្ធគយដដែលលើរថយន្តបរទេសទាំងអស់» គាត់បានបន្ថែម។

អ្នកវិភាគក៏បានកត់សម្គាល់ថា ការគំរាមកំហែងដាក់ពន្ធគយបង្កើតភាពមិនច្បាស់លាស់ជាយុទ្ធសាស្ត្រចរចា។ នេះរួមចំណែកដល់ស្ថានភាពមួយដែលចុងក្រោយប៉ះពាល់ដល់អាជីវកម្មអាមេរិក និងបរទេស។

សេតវិមានកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍មិនបានបដិសេធការដាក់ពន្ធ «តែមួយទំហំ» ដាច់ដោយឡែកនាពេលខាងមុខនោះទេ៕

ប្រភព៖ CNA/rc